Opgravingen in ’t Zand afgerond
18 januari '23
Van maandag 19 december tot en met dinsdag 20 december jl. heeft archeologisch onderzoek plaatsgevonden in ’t Zand (gemeente Schagen). Vlakbij de kruising van de Koning Willem II-weg en de Korte Bosweg worden appartementen ('t Zand-Noord fase 4A) gebouwd. Op deze plaats heeft vanaf het begin van de 17de eeuw een stolpboerderij gestaan.
Afbeelding boven: met behulp van een kraan wordt laagsgewijs de grond verwijderd tot muren of vondsten tevoorschijn komen.
Twee dagen onderzoek
Vol goede moed gingen de archeologen aan de slag. Zouden resten van de boerderij worden teruggevonden? Zoals bijvoorbeeld muren, kelders, vierkants-poeren en waterputten. De mogelijkheid bestond namelijk dat er onder de resten van de stolp nog sporen uit de prehistorie of de Romeinse Tijd tevoorschijn kwamen.
Maar …. helaas. Halverwege de 2e dag kwam het telefoontje van Sander Gerritsen archeoloog en projectleider bij Archeologie West-Friesland: “we stoppen de opgravingen. Er is bijna niks te vinden. De voormalige bewoners hebben het terrein keurig opgeruimd.”
Sander: “in de 16de en 17de eeuw waren bakstenen en ander bouwmateriaal erg duur. Wij denken dat toen ook al heel duurzaam werd gebouwd. Alle bouwmaterialen zijn waarschijnlijk hergebruikt voor andere huizen en schuren.
Foto hiernaast of hierboven: De boerderij is zo netjes opgeruimd dat alleen de alleronderste resten bewaard zijn gebleven. Deze planken lagen op de plek waar oorspronkelijk vermoedelijk een kelder aanwezig is geweest.
Netjes opgeruimd
Daarnaast was het voor de boeren die het land gebruikten ook belangrijk dat de boel netjes werd opgeruimd. Je wilde natuurlijk niet elke keer als je ging ploegen bakstenen of ander puin tegenkomen.”
Op de laatste dag zijn nog onder een dunne laag puin van bakstenen en plavuizen houten balken met haaks daarop liggende planken gevonden. Deze waren aangesmeerd met specie waarop de bakstenen oorspronkelijk waren geplaatst. “Mogelijk hebben ze dit gedaan om het vocht uit de grond te weren.”
Met behulp van metaaldetectie zijn op de vindplaats meerdere munten, waaronder ook zilveren en enkele knopen uit de 18de en 19de eeuw gevonden. “Mogelijk zijn deze van de boeren of knechten geweest die hier woonden en werkten in die tijd."
Afbeelding hierboven: Aan de Bosch Wech lag in de nieuwe droogmakerij 't Landt-van-den-Zijp in vak B de stolpboerderij. Fragment van ets en gravure 't'Landt van-den Zijpe' van Baptista van Doetechum (1600). Uit Rijksstudio Rijksmuseum
Toch succes
Ondanks dat er niet heel veel is gevonden, waardeert Sander Gerritsen het onderzoek toch als positief: “Wij hebben hier in ‘t Zand een inventariserend onderzoek met grote zoeksleuven en een opgraving weten te combineren. Hiermee bespaar je tijd en geld.
We zijn ook blij met de samenwerking met de ontwikkelaars BPD en Kuin die ook snel konden schakelen toen ze te horen kregen dat een archeologische vindplaats binnen hun plangebied aanwezig was.”
Foto hiernaast of hieronder: Met behulp van diverse meetmethoden worden de resten nauwkeurig ingemeten. Met dank aan Sander Gerritsen, archeoloog van Archeologie West-Friesland.